İş yerlerinde, her yıl yüzlerce belki de binlerce kez, ihmalkarlık nedeniyle çeşitli kazalar yaşanmaktadır. Bu kazaların bir kısmı ölümle sonuçlanırken, bir kısmı da yaralanma ile sonuçlanmaktadır. İş kazası ile karşı karşıya kalan kişiler haklarını arama yoluna gitmeyi tercih etmektedir. Bu noktada iş kazası nedeniyle tazminat davası açma konusu, hukuksal anlamda hakkını aramak isteyenlerin sıklıkla araştırdığı bir konudur.
İş yerinde yaşanan bir kaza sonucu işçinin yaralanması ya da ölmesi halinde, işçinin kendisi veya yakınları tarafından tazminat davası açılabilmektedir. Bu kaza işverenin verdiği bir iş yapılırken, işe bağlı başka eylemler sırasında; iş yerinde ya da görev sebebiyle gidilen başka bir yerde gerçekleşebilir.
SSK Kapsamında İş Kazası Tazminat Davası Açma
İş kazasının tanımı ve iş kazası nedeniyle tazminat davası açma hakkı ile ilgili bilgiler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 13. Maddesi ile belirlenmiştir:
MADDE 13– İş kazası; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.(2) İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde, c) (Mülga: 17/4/2008-5754/8 md.) (Değişik paragraf: 17/4/2008-5754/8 md.) iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda yazılı olarak bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan, 96 ncı madde hükmüne göre tahsil edilir. İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kaza geçiren işçi, iş kazası nedeniyle tazminat davası açmak için bulunduğu bölgenin mahkemesine müracaat etmelidir.
İş Kazalarında Tazminat Davası Konuları
Pek çok iş koluna bağlı olarak çok farklı yaralanma çeşitleri yaşanabilir ya da bu kazalar ölüm ile sonuçlanabilir. Yaralanma durumunda işçi yaşadığı kayıp, iş gücü gibi konuların tazmini için işverene dava açabilir. Vefat durumunda ise dava aile bireyleri tarafından açılmaktadır.
Maddi Tazminat: Kişinin iş kazası sonucu fiziksel bir yaralanma ya da ölümü halinde istenebilecek tazminat türüdür. Yaşanan kazanç kaybı, uzuv eksilmesi, hasarın büyüklüğü, hastane masrafları gibi konuları kapsamaktadır. Bu konuda işçinin mağdur edilmemesi esas alınmaktadır.
Manevi Tazminat: Ağır bedensel hasar ya da ölüm durumlarında işçinin kendisi ya da yakınları maddi tazminat yanında manevi tazminat talebinde de bulunabilirler.
İş hayatına geri dönemeyecek ya da engellilik gibi hayatı olumsuz etkileyecek çok büyük yaralanmalar ve ölüm gibi durumlarda tazminat miktarı belirlenirken tarafların maddi durumu, kusur oranları gibi değişkenler ile hesaplama yapılmaktadır. Tazminat davaları ölümlü kaza sonucu ise 2-3 yıl, diğer durumlarda ise yaklaşık 5-6 yılda sonuçlanmaktadır.